نورپردازی فضای باز

محوطه اطراف ساختمان شما اولین چیزی است که دیده می‌شود. ممکن است چمن، درختان و گل‌کاری بسیار زیبایی در کنار راه‌های سنگی و مجسمه‌های فضای باز داشته باشید ولی غروب آفتاب و فرا رسیدن شب همه چیز را تغییر می­‌دهد. اماکن تفریحی عمومی مثل پارک‌­ها و فضاهای سبز نیز نیاز به نصب و نگهداری تجهیزات روشنایی و نورپردازی مناسب و باکیفیت دارند تا در مواقع تاریکی، با افزایش ایمنی و امنیت، باعث جلوگیری از بروز جرم و مشکلاتی از این دست شوند و خانواده‌ها در آن پارک یا فضای سبز اوقات خوشی را داشته باشند. در این مقاله به بررسی ضرورت­‌ها و نکات مربوط به طراحی روشنایی فضای باز پرداخته‌­ایم.

ضرورت نورپردازی فضای باز

در جامعه مدرن، نورپردازی فضاهای باز با اهداف مشخص و مختلف از جمله کاربردهای تجاری و ایمنی صورت می‌‏پذیرد. نورپردازی فضای باز نه تنها مسیرهای عبور و مرور را روشن می‌کند و ایمنی و امنیت را به ارمغان می‌آورد، بلکه می‌تواند به‌صورت هنرمندانه‌ای توجه بیننده را به سمت چیزهایی بکشاند که ممکن است در تاریکی شب از نظر مخفی مانده باشد. نورپردازی محوطه بعد جدیدی در ملک شما ایجاد می‌نماید و جذابیت آن را دوچندان می‌کند. به طور کلی سه نکته زیر بیان­گر ضرورت­های نورپردازی فضای باز می­‌باشد:

1. فضا‌های تاریک پتانسیل وقوع جرم را دارند. تحقیقات پلیس نشان می‌دهد که با افزایش نور در فضای بیرونی، احتمال جرایمی مانند سرقت کاهش می‌یابد.
2. اگر مسیرهای عبور و مرور به خوبی روشن نباشند، امکان زمین خوردن و آسیب دیدن افراد وجود دارد. در کشورهای پیشرفته تاوان این سهل‌انگاری متوجه مالک ساختمان می‌شود و درصورت ضعف در نورپردازی مجبور به پرداخت خسارت می‌شود؛ در کشورمان ایران چنین موضوعی چندان دامن‌گیر مالک نمی‌شود ولیکن ایجاد خاطره بد از یک محیط تا سال‌ها به یاد افراد خواهد ماند.
3. اگر محوطه به میزان مطلوب روشن نبوده و افراد نتوانند ببینند که به کجا می‌روند یا تابلوها قابل خواندن نباشند، ممکن است گم شوند و این موضوع احتمال بازگشت دوباره آن‌ها را به فضای مورد نظر کم می‌کند.

هفت نکته اساسی در نورپردازی محوطه و فضای خارجی تجاری

نورپردازی محوطه تلفیقی است از علم و هنر. ممکن است تنها خواسته شما نور مناسب در ورودی مغازه یا رستوران باشد یا اینکه قصد نورپردازی محوطه یک ساختمان تجاری چندین طبقه را داشته باشید؛ در اینجا نکاتی را آورده‌ایم که بتوانید بنیان‌های نورپردازی خارجی را به درستی بنا کنید.

1. تمام سایه‌ها را به دقت بررسی نمایید.
   آیا سایه‌ای در بخشی از پلان فعلی ساختمان شما وجود دارد؟ اگر چنین است، آیا امکان تردد و دسترسی افراد در این مکان‌ها در شب وجود دارد؟ آیا این تاریکی امکان مخفی شدن خرابکاران را فراهم نموده یا برای افراد مسن خطر افتادن وجود دارد؟ هر گوشه تاریک در یک مکان تجاری ممکن است برای کارمندان و مشتریان مشکل‌ساز شود. بدون شک در مکان‌هایی که نام برده می‌شود نیازمند نصب چراغ‌های روشنایی هستید: راه‌های عبوری، پله‌ها، اطراف استخر و آبنماها.
2. توجه مخاطب را با تکنیک‌های نورپردازی جلب نمایید.
   آن ویژگی ساختمانتان را که می‌خواهید نورپردازی آن را جلوه‌گر نماید در نظر بگیرید. ساختمان شما با چه ویژگی ظاهری متمایز می‌شود؟ آیا این ویژگی پس از غروب آفتاب هم دیده می‌شود؟ با کمک نورپردازی اصولی، می‌توانید نقطه کانونی ساختمان را شبانه روز در معرض نمایش قرار دهید. هر ساختمانی یک نقطه کانونی توجه دارد؛ یک آبنما، مجسمه، نمادهای معماری و… همگی می‌توانند با نورپردازی محوطه به نمایش درآیند.
3. برگ‌های درختان را در طول شب سبز نگه دارید.
   با قراردادن چراغ در نزدیکی گل‌ها، فضای سبز و درختان در زمان تاریکی، بر طراوت فضای سبز ساختمان خود تاکید بگذارید.
4. از سیستم اتوماتیک بهره ببرید تا هزینه برق را کنترل نمایید.
   در محل‌هایی از ساختمان که کمتر مورد تردد واقع می‌شوند چراغ‌های سنسوردار باعث صرفه‌جویی در مصرف برق می‌شوند. سنسورهای تردد چراغ را زمانی روشن می‌نمایند که چیزی از حوزه آن‌ها عبور نماید و مدتی پس از عبور خود به خود خاموش می شوند. این تجهیزات در بازار برق ایران با برندهای ایرانی و وارداتی به وفور یافت می‌شوند.
5. از چراغ‌های با طول عمر بالا استفاده نمایید.
   دوست دارید چند وقت یکبار لامپ‌های سوخته را تعویض نمایید؟ قطعاً هرچه دیرتر بهتر! تعویض چراغ‌های مخصوص فضای روباز معمولاً به سادگی چراغ‌های داخلی نیست و معمولاً نیازمند حضور برق‌کار می‌باشند. تکنولوژی LED در سال‌های اخیر رشد گسترده‌ای داشته و با خرید چراغ‌های LED از تولیدکنندگان معتبر می‌توانید از کارکرد مناسب آن‌ها در طول مدت گارانتی مطمئن باشید. لامپ‌های LED تقریباً ۲۵ برابر لامپ‌های رشته‌ای عمر می‌کنند و با همان میزان نور ۷۵ درصد در مصرف برق صرفه‌جویی ایجاد می‌نمایند.
6.  تعادل را رعایت نمایید.
   چشم انسان در نورپردازی و در معماری علاقمند به یافتن تقارن و نظم است. اگر بخشی از صحنه بیش از حد روشن‌تر از باقی عناصر باشد، عدم تقارن و توازن به‌وجود می‌آورد. همچنین نقاط بسیار تیره و تاریک نیز باعث عدم یکپارچگی می‌گردند.
7. راحتی را در نظر بگیرید.
   نوری که مستقیم به چشم می‌تابد حتی اگر خیرگی به‌وجود نیاورد، تحمل قرار گرفتن در آن فضا را مشکل می‌نماید. این موضوع هم در زمان رانندگی در شب مطرح است هم در نوپردازی محیط خارج.

با رعایت نکات فوق در نورپردازی محوطه، باغ یا روف‌گاردن می‌توانید ارزش افزوده بیشتری به دارایی خود اضافه نمایید. اکووات تولید‌کننده چراغ‌های باکیفیت LED تجاری و اداری، که می‌توانید سال‌ها روی آن‌ها حساب کنید.

نکات مرتبط با روشنایی و نورپردازی فضای سبز و پارک‌ها

اما نورپردازی فضای باز تنها به فضاهای تجاری محدود نمی­شود. در ادامه با چند نکته مهم در رابطه با روشنایی و نورپردازی فضای سبز و پارک ها آشنا خواهید شد:

1. بهتر است فاصله پایه چراغ‌ها در مسیرهای اصلی پارک از حدود ۱۰ متر و در مسیرهای فرعی از ۲۰-۲۵ متر، بیشتر نباشد. این چراغ ها علاوه بر روشن کردن مسیر، نقش نشانه، برای مشخص کردن حدود زمین بازی یا برگزاری مسابقات مختلف میان افرادی که برای ورزش به پارک می‌آیند، را نیز دارند.
2. باید توجه داشته باشید که در زمان نورپردازی پارک تمامی جذابیت‌ها و نکات ویژه‌ای که در زمان ساخت پارک مورد نظر طراح بوده است از نور کافی برخوردار باشند تا برای مراجعین در شب نیز قابل رویت باشند.
3. اگر قصد نورپردازی درختان را دارید بهتر است پروژکتور یا چراغ را طوری نصب کنید که نور آن به داخل چشم عابرین و ورزشکاران نتابد. نصب شیبدار و پشت به مسیر چراغ‌ها و یا نصب در ارتفاعی بلندتر از میانگین قد مراجعین برای این منظور توصیه می‌شود.
4. موضوع دیگر نورپردازی پیاده‌­روها و مسیرهای دوچرخه سواری است. حاشیه این مسیرها حتما باید به وسیله چراغ‌های راهنما روشن شوند. این چراغ‌ها علاوه بر زیبایی، باعث تعیین حدود جانبی مسیر برای افراد می‌شود، و افراد و گیاهان را نیز از صدمات احتمالی حفظ می‌کند.
5. نورپردازی پله‌ها در پارک‌ها باید به نحوی باشد که پله‌ها سایه ایجاد نکنند و اولین و آخرین پله به خوبی برای عابرین قابل تشخیص باشد تا مبادا افراد دچار مصدومیت‌ شوند.
6. برای نورپردازی درختان باید تا جای ممکن سعی شود تا از مصنوعی به نظر رسیدن نورپردازی جلوگیری شود. استفاده از نور آفتابی (سفید ۳۰۰۰ کلوین) برای نورپردازی درختان موردی است که بسیار توصیه می‌شود. شاید کمتر دیده باشید ولی نورپردازی درخت به وسیله نور آفتابی و استفاده از رنگ‌های دیگر به عنوان رنگ‌های جانبی باعث جذابیت بیشتر نورپردازی شما می‌شود.
7. در هنگام نورپردازی درختان سعی کنید تا جای ممکن منابع نوری را دور از دید مراجعین قرار دهید. دیده شدن چراغ‌ها و منابع نوری باعث می‌شود تا تمرکز مراجعین به سمت چراغ‌ها کشیده شود و نورپردازی زیبایی که تهیه کرده‌­اید در حاشیه قرار بگیرد.
8. در هنگام نورپردازی درختان به این موضوع نیز باید توجه داشته باشید که درختان جوان رشد بسیار سریعی دارند و امکان دارد که نورپردازی امسال شما، سال بعد دیگر کارایی فعلی را نداشته باشد و لازم باشد که شما تجهیزات روشنایی خود را جابجا کنید تا کیفیت سابق را مجدد کسب کنید. به همین دلیل است که توصیه می‌کنیم تجهیزات روشنایی و نورپردازی درختان جوان را به گونه‌ای انتخاب کنید که قابلیت تنظیم و جابجایی راحت داشته باشند.
9. از چراغ و لامپ­‌هایی استفاده کنید که در برابر گرد و غبار و رطوبت مقاوم باشند. استاندارد IP به عنوان شاخصی جهانی نشان دهنده میزان مقاومت تجهیزات در برابر نفوذ گرد و غبار و رطوبت است. چراغ‌های خیابانی اکووات و پروژکتورهای COB LED اکووات با IP66 یکی از مناسب‌ترین تجهیزات ممکن برای استفاده به منظور روشنایی و نورپردازی فضای سبز و پارک ها به حساب می‌آیند.

جلوگیری از آلودگی نوری

برای به حداقل رساندن آلودگی نوری توسط منابع روشنایی در فضاهای باز، نور تولید شده باید دارای مشخصات زیر باشد:

• فقط در زمان مورد نیاز روشن باشد.
• فقط محدوده مشخص مورد نیاز را روشن کنید.
• شدت روشنایی به میزان مورد نیاز باشد.
• طیف نور آبی در نور با کمترین میزان منتشر شود.
• جهت تابش منابع روشنایی کاملا هدایت شده و به سمت پایین باشد.

رنگ نور ساطع شده از منابع روشنایی

نورپردازی کاملاً هدایت شده بسیار مهم است، اما اکنون می‌دانیم که طیف نور نیز بسیار با اهمیت است. نور لامپ‌های LED و متال هالید هر دو حاوی مقادیر زیادی طیف نور آبی است. از آنجا که تأثیر نور آبی در آسمان شب بیشتر از هر رنگ دیگری می‌باشد، این مهم است که مقدار ناشی از انتشار آن را به حداقل برسانیم. اثرات نور آبی در شب همچنین نشان داده است که می‌تواند به سلامتی انسان نیز آسیب برساند و حتی اکوسیستم حیات‌وحش را به خطر بیاندازد. در نتیجه توصیه می‌شود که در منابع روشنایی فضاهای باز، از نور با دمای رنگ بیش از ۳۰۰۰ کلوین استفاده نگردد. در طیف نور با دمای پایین‌تر میزان نور آبی کمتر است و به همین دلیل به عنوان “نور گرم” نامیده می‌شود. منبع نور با دمای رنگ بالا غنی از نور آبی است، به این علت منابع نور گرم برای روشنایی در فضاهای باز می‌تواند انتخاب بهتری باشند که شامل لامپ‌های LPS ،HPS  و LED‌ها با دمای رنگ کم (حول 3000K) می‌باشند. نور سفید با دمای رنگ کمتر از ۶۰۰۰ کلوین در برخی از مناطق می‌تواند تهدیدی برای محیط زیست شبانه باشد. در این موارد می‌بایست که محدود نمودن زاویه تابش و استفاده از دمای رنگ‌های گرم‌تر توجه خاصی نمود. پروژکتورهای فضای باز اکووات و همچنین چراغ خیابانی اکووات به علت وجود رفلکتور دارای کمترین آلودگی نوری است و با توجه به نوع COB و بدنه آلومینیومی مناسب می‌تواند در فضای باز به میزان گسترده‌ای مورد استفاده قرار گیرد. این محصولات به علت طراحی مدولار (Modular) می‌توانند توسط دستگاه‌های کنترل میزان روشنایی بر حسب میزان نور محیط به راحتی مورد استفاده و بهره‌برداری قرار گیرد.

برای آشنایی و انتخاب پروژکتور مناسب اینجا را کلیک نموده و سپس از محصولات اکووات با ۳ سال ضمانت تعویض بی قید و شرط دیدن نمایید.

این موارد مهم‌ترین نکات مربوط به روشنایی و نورپردازی فضای باز به شمار می‌روند. بهترین راه برای آگاهی از آخرین اخبار، متدها و شیوه‌های روشنایی و نورپردازی، مطالعه مجله اکووات است که اطلاعات مرتبط با روشنایی و نورپردازی شما را به روز نگاه می‌دارد.

امیدواریم این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد.  این مقاله توسط تیم تحریریه اکووات تهیه شده است. اگر از خواندن این مقاله راضی بودید، خواندن آن را به دوستانتان نیز پیشنهاد کنید. همچنین می‌توانید سوالات خودتان را در قسمت کامنت با ما مطرح کنید.

با اکووات همراه باشید.