لامپ کم مصرف یا لامپ ال ای دی؟ خرید کدام‌یک به صرفه است؟

اگر طی چند سال اخیر به فروشگاه الکتریکی مراجعه کرده باشید تا برای لامپ سوخته منزل خود جایگزین تهیه کنید، حتما حجم بالای مدل‌های مختلف لامپ کم مصرف یا لامپ ال ای دی توجه شما را به خودش جلب کرده است؛ لامپ‌هایی با شکل‌های ظاهری، توان مصرف و سازندگان متفاوت. اینجاست که ما برای تسهیل انتخاب شما وارد می‌شویم. حال پاسخ بعضی از سوالات متداول شما را در رابطه با ارجحیت انتخاب لامپ کم مصرف یا لامپ ال ای دی فراهم کنیم.

تفاوت‌های کلیدی لامپ کم مصرف یا لامپ ال ای دی

روشنایی‌های مختلف بر اساس نحوه تولید نور با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند که در ادامه به برخی از مهمترین تفاوت‌های چراغ‌های ال‌ای‌دی و فلورسنت اشاره می‌کنیم.

• این لامپ‌ها از نظر مصرف انرژی با هم چه تفاوت‌هایی دارند؟

در زمان عرضه اولیه لامپ‌های کم مصرف، مصرف پایین‌تر این لامپ‌ها نسبت به لامپ‌های رشته‌ای سر و صدای زیادی به پا کردند و این لامپ‌ها به دلیل نداشتن رقیب در بحث مصرف به راحتی جایگزین لامپ‌های پر مصرف رشته‌ای شدند؛ البته فراموش نکنیم که این لامپ‌ها در مقایسه با لامپ‌های رشته‌ای ۷۵٪ انرژی کمتری مصرف می‌کردند.

درست مثل لامپ‌های کم مصرف، لامپ‌های ال ای دی هم نسبت به لامپ‌های رشته‌ای قدیمی ۷۵٪ انرژی کمتری مصرف می‌کنند، با این تفاوت که لامپ‌های کم مصرف ۸۰٪ انرژی مصرفی خودشان را به شکل حرارت به محیط منتقل می‌کنند که باعث می‌شود لامپ‌های کم مصرف در مقایسه با لامپ‌های ال ای دی، هم داغ‌تر باشند و هم کارایی کمتری داشته‌باشند. از آن‌جایی که لامپ‌های ال ای دی میزان حرارت بسیار کمی تولید می‌کنند، می‌توان گفت که تمام انرژی مصرف شده تبدیل به نور می‌شود.

• کدام لامپ‌ها عمر بیشتری دارد؟

لامپ‌های کم مصرف نسبت به لامپ‌های رشته‌ای عمر بیشتری داشتند اما در زمینه طول عمر هم در برابر لامپ‌های ال ای دی حرفی برای گفتن ندارند. لامپ‌های ال ای دی حدود سه برابر لامپ‌های کم مصرف عمر می‌کنند و این باعث می‌شود تا لامپ‌های ال ای دی از این نظر بهترین گزینه موجود در بازار باشند.

• و این که کدام یک از این لامپ‌ها نور بهتری تولید می‌کنند؟

در مقایسه با لامپ‌های رشته‌ای، هر دو گروه این لامپ‌ها نور بهتری تولید می‌کنند. ولی اگر قرار باشد که این لامپ‌ها را با یکدیگر مقایسه کنیم، بحث مقداری فرق می‌کند. بسیاری از مصرف کنندگان ایرادهایی را نسبت به کیفیت روشنایی لامپ‌های کم مصرف مطرح می‌کنند. برای مثال، لامپ‌های کم مصرف برای داشتن بهترین نور خود می‌بایست مقداری کار کنند یا به اصطلاح «گرم» شوند و این گرم شدن برای بسیاری از مردم ناخوشایند است. به علاوه این که حتما تاحالا متوجه چشمک زدن و سوسو کردن لامپ‌های کم مصرف در تاریکی شده‌اید.

در مقابل لامپ‌های ال ای دی از لحظه روشن شدن بیشترین میزان نور خود را تولید می‌کنند. البته شاید جالب‌ترین قابلیت لامپ‌های ال ای دی قابل تنظیم بودن نور آن‌ها باشد که کاربر را قادر می‌سازد تا بسته به شرایط روحی و موقعیتی که در آن قرار دارد، نور اتاق خود را به وسیله دیمرها کم و زیاد کند و یا رنگ آن را تغییر دهد. یک نور طبیعی و روشن برای مواقع نوشتن یا یک نور گرم و خفیف برای دیدن فیلم.

کدام یک مناسب‌تر است؟ لامپ کم مصرف یا لامپ ال ای دی؟

پس از اینکه تکنولوژی تولید دیودهای ساطع نور یا همان ال‌ای‌دی گسترده و همه گیر شد، تقریبا تمامی شرکتهای مطرح دنیا در زمینه روشنایی و لامپ اقدام به تولید انواع لامپ LED نمودند. به همراه این تغییر استراتژی بسیاری از حقایق در مورد لامپ ال ای دی در حجم تبلیغات وسیعی که توسط کمپین های تبلیغاتی به راه افتاد نادیده ماند. یکی از مهمترین معیارهای مقایسه برای لامپ‌های نوظهور LED لامپ‌های کم مصرف است. در مورد لامپ کم مصرف و معایب آن نسبت به لامپ ال‌ای‌دی مقالات بسیار زیادی وجود دارد. ما در این سلسله مقالات بر آن هستیم کمک کنیم تا حقایق در مورد لامپ LED آشکار شود و مزایا و معایب واقعی آن نسبت به لامپ  کم مصرف مورد بررسی قرار گیرد.

برای این مهم باورهای رایج در مورد لامپ کم مصرف و لامپ ال ای دی را به صورت سوال مطرح می‌کنیم و در پاسخ سعی می‌کنیم که آن را روشن نماییم:

• سوال: آیا لامپ LED از لامپ کم مصرف مصرف برق کمتری دارد؟!

جواب: معمولا بله

نحوه درست این سوال به این صورت است که آیا توان نوری لامپ LED بالاتر از توان نوری لامپ کم مصرف است؟! اما واقعا این حالت همیشگی نیست و بسیار وابسته به المان‌های به کار رفته در هر دو نوع لامپ دارد. فقط در زمانی می توان گفت که یک لامپ ۱۰وات LED نور بیشتری از یک لامپ ۱۰وات کم مصرف دارد که المان‌های تشکیل دهنده هر دو لامپ از یک سطح کیفیت برخوردار باشند.

• سوال: آیا لامپ کم مصرف سرطان زاست و برای محیط زیست مضرر می باشد؟!

جواب: هم بله هم خیر

داخل تیوب ساطع کننده نور در لامپ کم مصرف مقداری جیوه وجود دارد که بسیار سرطان زاست. در صورت شکستن تیوب لامپ کم مصرف این ماده در محیط پخش می‌گردد و می‌تواند باعث مسمومیت گردد. اما این فقط زمانی اتفاق میفتد که این تیوب شکسته گردد، در غیر این صورت خطری در استفاده از این لامپ نمی‌باشد.

نکته حائز اهمیت دیگر امحاء لامپ کم مصرف است. تقریبا تمامی مصرف کنندگان این کالا پس از سوختن و یا از کار افتادن این لامپ، آنرا به همراه سایر زباله ها به درون سطل‌های معمولی زباله می‌اندازند و این همان قسمتی است که لامپ کم مصرف به محیط زیست آسیب می‌رساند زیرا در هنگام انتقال و یا تجمیع زباله ها به احتمال زیاد تیوب این لامپ می‌شکند و جیوه داخل آن به محیط بیرون نشت می‌کند و باعث آلودگی محیطی می‌گردد.

• سوال: آیا طول عمر لامپ LED همیشه بیشتر از لامپ کم مصرف می باشد؟!

جواب: خیر

به صورت نامی عنوان می‌گردد که لامپ LED در حدود ۵۰۰۰۰ ساعت طول عمر مفید دارد در صورتی که لامپ کم مصرف دارای ۸۰۰۰ ساعت طول عمر مفید است اما در عمل مشاهده می‌شود که خیلی از اوقات در مورد هیچ یک از این دو لامپ این اعداد صحیح نمی‌باشند. در توضیح باید گفت که طول عمر نامی در شرایط ایده آل در نظر گرفته می‌شود. مثلا تصور کنید که در مورد یک لاستیک ماشین گفته شود که به صورت نامی برای ۲۰۰ هزار کیلومتر کارایی دارد. این بدین معنا که این لاستیک می تواند ۲۰۰ هزار کیلومتر مسیر بدون دست انداز و پستی و بلندی و بدون ترافیک و ترمزهای محکم طی نماید، اما بدیهی است که همچین شرایطی در دنیای واقعی وجود ندارد، پس لاستیک مورد نظر خیلی زودتر از ۲۰۰ هزار کیلومتر کارکرد کارایی خود را از دست خواهد داد. همین اتفاق در مورد لامپ هم میفتد، بدین ترتیب که به علت نوسانات شبکه و هم چنین کلیدزنی های مداوم و سایر شرایط محیطی عمر مفید لامپ از طول عمر نامی آن پایین‌تر است.

اما اینکه آیا لامپ LED طول عمر بیشتری از لامپ کم مصرف دارد فقط و فقط یستگی دارد به قطعات به کار رفته در لامپ به خصوص در قسمت مبدل ولتاژ یا درایور (Driver). توجه داشته باشید که منظور از طول عمر لامپ LED و یا لامپ کم مصرف، طول عمر مفید همه اجزا و قطعات آن می باشد. به طور مثال شاید خود دیود LED همچنان سالم باشد، اما در صورت ازبین رفتن درایور همین لامپ، این لامپ سوخته است و دیگر کارایی لازم را ندارد، لذا باید توجه داشت که طول عمر هر لامپ به کیفیت کلیه اجزای آن بستگی دارد و به عنوان مثال استفاده از چیپ‌های CREE در COB لامپ باعث نمی‌گردد که لامپ طول عمر بالایی داشته باشد و می بایست به کیفیت بدنه و مبدل ولتاژ (Driver) و سایر المان‌ها نیز توجه داشت.

• سوال: آیا لامپ COB بهتر از لامپ SMD و لامپ Power می باشد؟!

جواب: خیر.

COB یا SMD و یا Power همگی اشکال مختلفی از Packaging برای چیپ‌های LED می‌باشند. شاید بتوان گفت که انتقال حرارت به بیرون در COB LED بهتر صورت می‌پذیرد اما این امر مستلزم رعایت کیفیت در پروسه تولید COB LED می‌باشد، لذا باید در نظر داشت که به طور کلی نمی‌توان گفت COB قالب بهتری از SMD و یا Power برای چیپ های LED است.کیفیت Packaging و نوع Chip به کار رفته در تولید LED مهمترین عوامل تاثیرگذار بر روی نور خروجی لامپ می‌باشد.

• سوال: کدام چیپ LED بهتر است؟! چیپ های کره ای بهتر هستند تا چیپ های تایوان و یا چیپ های چین؟!

جواب: بستگی دارد

در ابتدا باید توجه داشت که انواع مختلف LED مثل COB LED و یا Power LED و یا SMD LED همگی متشکل از چیپ های LED می‌باشند که به قالب‌های مختلفی عملیات Packaging بر روی آن‌ها صورت پذیرفته است.

بر خلاف عملیات Packaging که بسیار فراگیر است و در کشورهای بسیاری (از جمله ایران) صورت می‌پذیرد، تولید Chip های LED تکنولوژی بسیار پیشرفته ای دارد و در دست کمپانی های محدودی است. برخی از کمپانی های تولید چیپ LED عملیات Packaging نیز انجام می‌دهند و برخی دیگر فقط بر روی تولید چیپ تمرکز کرده‌اند و چیپ‌های تولیدی خود را به کارخانه هایی که LED با Package های متفاوت مثل COB و یا SMD تولید می‌کنند، ارائه می‌دهند. اما نکته مشترک تمامی تولید کنندگان چیپ های LED تنوع بسیار زیاد محصول آنهاست. بدین معنا که این تولیدکنندگان چیپ های متفاوتی با توان نوری (میزان روشنایی خروجی) متفاوت و البته CRI متفاوت ارائه می‌دهند، لذا این که بگوییم چیپ‌های کره‌ای یا تایوانی و یا آمریکایی نسبت به هم مزیت خاصی دارند درست نیست و می بایست با مراجعه به Datasheet مربوط به هر کدام از آنها کیفیت آنها را مقایسه نمود.

• چیپ LED چه تاثیری بر روی کیفیت محصول نهایی دارد؟!

تصور کنید ماشینی را که موتور آن متعلق به شرکت بنز است. این ماشین شتاب خوبی دارد اما آیا الزاما دارای سواری خوب و طول عمر مناسبی است؟ مهمترین تاثیر چیپ LED بر روی محصول نهایی میزان نور خروجی (Output Lumen) و شاخص نمود رنگ نور خروجی (CRI) آن می‌باشد بدین معنا که چیپ‌های با کیفیت توان نوری بالاتری دارند و کیفیت نور خروجی آنها (CRI) بالاست و رنگ اجسام زیر نور آنها واقعی‌تر است.

این موارد مهم‌ترین نکات مربوط به انواع لامپ و لامپ کم مصرف یا لامپ ال ای دی به شمار می‌روند. بهترین راه برای آگاهی از آخرین اخبار، متدها و شیوه‌های روشنایی و نورپردازی، مطالعه مجله اکووات است که اطلاعات مرتبط با روشنایی و نورپردازی شما را به روز نگاه می‌دارد. امیدواریم این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد.

این مقاله توسط تیم تحریریه اکووات تهیه شده است. اگر از خواندن این مقاله راضی بودید، خواندن آن را به دوستانتان نیز پیشنهاد کنید. هم‌چنین می‌توانید سوالات خودتان را در قسمت کامنت با ما مطرح کنید.

با اکووات همراه باشید.