تفاوت چراغ خطی ماژولار و غیرماژولار
چراغ خطی به چه قیمت؟
نورپردازی به وسیله چراغهای خطی یکی از بروزترین و پرطرفدارترین انواع نورپردازی‌های مدرن است که در طراحی و معماری امروز به وفور از آنها استفاده می‌گردد. یک خط نوری پیوسته که در حالت‌ها و شکل‌های گوناگون از ممتد گرفته تا مربع و هشت ضلعی، از روکار و آویز گرفته تا انواع حالت‌های توکار، همه و همه از مزایای چراغهای خطی است. اما آیا همه چراغهای خطی با یک کیفیت و به یک صورت تولید میشوند؟ تفاوت چراغ خطی ماژولار و غیر ماژولار چیست؟ آیا انواع چراغ خطی ماژولار بر اساس یک استاندارد تولید می‌گردند؟ اختلاف قیمت چراغهای خطی به چه دلیل است؟ چه ملاک‌هایی برای انتخاب یک چراغ خطی مناسب مهم است؟ در این مقاله سعی کرده‌ایم تا به همه این سوالات پاسخ دهیم.
تعریف ماژول – چراغ خطی ماژولار یعنی چه؟
ماژول یا مُدول (module) به مجموعه‌ای استاندارد شده از قطعات گفته میشود که از یکدیگر مستقل بوده و از ترکیب آنها برای ساخت سیستم‌های پیچیده‌تر استفاده میشود. برای مثال میتوان قطعات یک اسباب بازی خانه‌سازی (لِگو) را مثال زد. با استفاده از این قطعات میتوان یک حجم پیچیده‌تر را ساخت.
زیبایی طراحی این قطعات در اینجاست که این قطعات قابل جابجایی و تعویض با یکدیگر هستند. در سیستم روشنایی، ماژول‌های نوری قطعات با طول و عرض‌های مختلف هستند که بصورت سری یا موازی به یکدیگر متصل شده و المان نوری را تشکیل می‌دهند.
اما باید توجه داشت که همه لگوهای موجود در بازار با کیفیت و استاندارد یکسان ساخته نمی‌شود. بسیاری از این اسباب بازی‌های محبوب، با قیمتی ارزان‌تر از لگوهای استاندارد به بازار عرضه میشوند اما قرارگیری و اتصال آنها به روی هم و یا کیفیت خود قطعات هیچگاه به خوبی لگوهای استاندارد نخواهد بود. در صنایع روشنایی نیز بارها مشاهده میشود که چراغهای خطی در ظاهر با قیمتی به صرفه به بازار عرضه میشوند اما بدون وجود یک استاندارد مرجع که تضمین کیفیت یکسان و بالای همه ماژول‌هاست نمی‌توان از مزایای واقعی یک چراغ ماژولار بهره برد. اگر به دنبال یک چراغ خطی ماژولار استاندارد حقیقی می‌گردید، به بازار ماژول‌های استاندارد زاگا خوش آمدید!
استاندارد زاگا (Zhaga) چیست؟
تعدادی از شرکت‌های قدرتمند روشنایی بصورت مشترک و هماهنگ سازمانی تشکیل داده‌اند که در آن به استاندارد سازی قطعات مورد استفاده‌شان می‌پردازند. زمانی که یک قطعه تاییدیه زاگا (zhaga) را دارد به این معنی است که بین تولیدکنندگان مختلف از لحاظ ابعاد فیزیکی و پارامترهای الکتریکی یک عنصر تعریف شده و قابل جایگزینی است. اهمیت این موضوع در بحث تعمیر و نگهداری سیستم روشنایی پررنگ می‌گردد. بعنوان مثال وقتی لامپ یک لوستر می‌سوزد شما میتوانید مستقل از برند با خرید یک لامپ “سرپیچ شمعی” آن را با لامپ جدید تعویض نمایید. در اینجا “سرپیچ شمعی” یک پارامتر فیزیکی است که ابعاد کلاهک لامپ را مشخص میکند و بین تولیدکنندگان مختلف لوستر و لامپ یک هماهنگی ایجاد میکند. استاندارد زاگا علاوه بر پارامترهای فیزیکی شامل حوزه الکتریکال و روشنایی هم میشود و از این لحاظ کامل‌تر است.
ماژولار بودن چراغ به این معنی است که میتوان اجزای چراغ را به راحتی و جداگانه کنترل کرده و یا تغییر داد. در چراغهای خطی ماژولار، این امکان با استفاده از ماژول‌های با استاندارد جهانی « زاگا » فراهم شدهاست. استاندارد زاگا در چراغهای خطی ناظر بر شکل ظاهری ماژول‌ها و ابعاد آنها بوده تا همه ماژول‌های به کار رفته در چراغ خطی، طولی برابر با مضربی از ۷ داشته باشند. بدین ترتیب شما با داشتن یک چراغ خطی ماژولار در هر جای دنیا که باشید میتوانید از نزدیک‌ترین تامین‌کننده ماژول خطی، برای چراغ خطی خود ماژول تهیه کنید و به راحتی آن را جایگزین ماژول قبلی کنید.
مزایای استفاده از استاندارد زاگا
استاندارد زاگا همه چیز را برای مصرف‌کنندگان محصولات روشنایی راحت کرده است. عدم وابستگی به تولیدکننده و توانایی تامین ماژول در هر زمان و مکان، امکان توسعه دادن نورپردازی و بهره‌وری از آن در طولانی مدت با توجه به پیشرفت مداوم صنایع روشنایی ال‌ای‌دی، کیفیت یکسان ماژول‌های استفاده شده و یکپارچگی نهایی چراغ خطی و از همه مهمتر راحتی در تعویض ماژول و نصب و نگهداری چراغ بدون نیاز به جداسازی کل بدنه و یا سایر بخش‌ها از مزایای این ماژول‌هاست که آنها را از سایر چراغهای ماژولار جدا کرده است. علاوه بر این برای تولیدکنندگان نیز این فرصت فراهم شده تا با اطلاع دقیق از میزان مواد اولیه و قطعات مورد نیاز برای ساخت هر ماژول، در ارائه خدمات به مشتریان خود بهتر و سریعتر عمل کنند.
چراغ خطی ماژولار
اما چراغهای خطی ماژولار. این چراغ‌ها که در معماری و طراحی داخلی معاصر بسیار پرطرفدار بوده و در سرتاسر دنیا محبوب هستند، در انواع توکار، روکار و یا آویز و در عرض‌هایی مختلفی تولید و استفاده میشوند. پرکاربردترین عرض‌های پروفیل این چراغهای خطی معمولا عرض‌های ۹ سانتی‌متر و ۶ سانتی‌متر است. تنوع چراغ خطی ماژولار همراه با مقدار و کیفیت بالای نور خروجی باعث شده تا از این چراغهای برای تامین روشنایی عمومی، دکوراتیو، روشنایی مکمل و انواع دیگر استفاده شود.
مزایا و معایب
(+) به دلیل استفاده از قطعات استاندارد سازی شده، تعمیر و نگهداری این چراغ ها بسیار ساده و عملی میباشد. با توجه به اینکه بیش از ۳۰ درصد هزینه یک چراغ مربوط به بدنه آن است و همچنین تعویض بدنه با توجه به پیچیدگی های موجود در طراحی سقف کاذب امری زمانبر و پرهزینه است، تعویض پذیری المان‌های نوری درون یک چراغ که طول عمری ۱۰ الی ۲۰ سال دارند بسیار با اهمیت می باشد.
(-) به دلیل استفاده از قطعات ارتباطی (کانکتور) و نوع برش و محل و سایز پانچ‌های استاندارد، هزینه تولید ماژول‌های استاندارد بالاتر از بُردهای ساده و فاقد استاندارد میباشد.
مقایسه یک ماژول اکووات با استاندارد زاگا و ماژول‌های خطی بدون استاندارد
چراغهای خطی غیر ماژولار
اگر برای ایجاد خط پیوسته نور از ماژول‌های استاندارد چراغ خطی استفاده نشود عملا چراغ غیرماژولار میباشد. چراغهای خطی غیر ماژولار بسیار متنوع بوده و شامل انواع ریسه‌ها و نورهای خطی مخفی (Cove Lighting)، چراغهای مهتابی T5 و … میشوند. این چراغ‌ها عمدتا ارزان قیمت‌تر از سایر انواع چراغهای خطی بوده و عموما به عنوان روشنایی اصلی استفاده نمی‌شوند. دلیل این امر نوع منابع روشنایی مورد استفاده در آنهاست. در این نوع چراغ‌ها عمدتا از بلوک‌های ال‌ای‌دی به عنوان منابع روشنایی استفاده می‌گردد و به دلیل نوع و نحوه عرضه این بلوک‌ها معمولا استانداردهای کیفی لازم در این محصولات رعایت نمی‌گردد. در عین حال این بلوک‌ها معمولا با ولتاژ ثابت تغذیه میشوند که خود این موضوع باعث اتلاف انرژی زیادی در آنها میشود. از این چراغ‌ها معمولا در روشنایی یک سطح نظیر کانتر، قفسه و ویترین و امثال این موارد و یا به عنوان نورهای خطی دکوراتیو استفاده می‌گردد.
مزایا و معایب
اولین مزیت این منابع روشنایی قیمت مناسب آنهاست. همانطور که ذکر شد این چراغ‌ها در مقایسه با چراغهای خطی ماژولار به میزان قابل توجهی ارزان‌تر هستند.
در عین حال مهمترین ایراد چراغهای خطی غیر ماژولار پایین بودن کیفیت نور خروجی آنهاست. همانطور که ذکر شد در تولید بلوک ال‌ای‌دی به دلیل مقرون به صرفه شدن هر چه بیشتر، عموما استانداردهای کیفی شامل نوع ال‌ای‌دی به کار رفته، نحوه اسمبلینگ و تولید، کیفیت برد آلومینیومی و… رعایت نمی‌گردد و این باعث پایین آمدن کیفیت عملکردی این بلوک‌ها میشود. عموما استفاده از این بلوک‌ها در مسیرهای طولانی به دلیل تغییر رنگ نور خروجی هر یک از بلوک‌های ال‌ای‌دی در طول عملکرد باعث کاهش چشم نوازی نورپردازی خطی خواهد گردید.
در عین حال اگر این بلوک‌ها از نوع تغذیه ولتاژ ثابت باشند، معمولا به دلیل وجود مقاومت و اتلاف مقدار زیادی از توان در آن مقاومت‌ها (حدود ۲۵%) توان نوری بسیار پایین‌تری نسبت به مدل‌های دیگر دارند و گرمای بیشتری به محیط می‌دهند.
به دلیل عدم استفاده از ال‌ای‌دی‌های با کیفیت در تولید این براکتها معمولا شاهد CRI پایین و SDCMهای بالا هستیم که همگی بر کیفیت نور خروجی از آنها بسیار تاثیرگذارند.
لامپ‌های مهتابی هم علیرغم نور زیاد، پس از مدتی تغییر رنگ داده و جدای از آن از نظر زیست محیطی خطرناک هستند و کیفیت منابع نوری ال‌ای‌دی را ندارند. جدای از همه این‌ها، در بسیاری از مواقع از ریسه‌ها و یا چراغهای خطی غیر ماژولار در پروفیل بدنه چراغهای ماژولار استفاده میشود. این امر کاملا ممکن بوده و از نظر هزینه‌ای روش ارزانی است اما در صورت سوختن و یا خرابی حتی یک جز یا ال‌ای‌دی از این چراغ‌ها، به ناچار باید تمامی آن را تعویض نمود. این اتفاق هزینه تعمیرات و علاوه بر این، سختی نصب و نگهداری چراغ خطی را چندین برابر میکند.
اکووات به عنوان اولین تولیدکننده ماژول چراغ خطی در ایران این امکان را فراهم کرده تا در زمان نیاز، به آسانی به یک ماژول با کیفیت دسترسی داشته باشید و خیالتان از یک چراغ خطی بادوام راحت باشد.
جدای از این موارد چراغ خطی ماژولار با ایجاد یک خط نوری پیوسته بدون تغییر رنگ در نقاط مختلف (مشکلی که بسیار از انواع دیگر چراغهای خطی دارند) و همچنین بدون خاموشی نقطه‌ای در طول چراغ قادر است روشنایی مورد نیاز شما را به بهترین وجه ممکن تامین کند. CRI بالای ۹۵، نور بدون فلیکر، مصرف بهینه و قابلیت جایگزینی ماژول‌ها و در نتیجه آن نصب و نگهداری راحت، از مزایای دیگر ماژول‌های اکووات میباشد. به همین دلیل هم در سرتاسر دنیا علیرغم قیمت بالاتر چراغ خطی ماژولار نسبت به غیر ماژولار، این چراغ‌ها کماکان برنده بی چون و چرای عرضه و تقاضای چراغهای خطی هستند.
در نهایت کدام را انتخاب کنیم؟ ماژولار یا غیر ماژولار؟
تنها در چند حالت استثنا میتوان در مقایسه بین چراغهای خطی، انواع غیر ماژولار آن را انتخاب نمود. اگر عرض فضایی که چراغ خطی شما در آن قرار می‌گیرد کمتر از ۳ سانتی‌متر است، اگر مورد استفاده شما روشنایی قفسه و زیرکابینت و امثال این‌هاست و یا اگر به خطوطی در طول‌های بسیار کم (حدود ۳۰ سانتی‌متر) نیاز دارید، میتوانید از چراغهای ال‌ای‌دی زیرکابینتی T5 و امثال آن استفاده کنید اما اگر به دنبال یک خط نورانی با کیفیت همراه با بهترین طراحی و تامین نور و مزیت‌های ۵ سال گارانتی بی قید و شرط هستید، اگر راحتی در نصب و نگهداری چراغ جز اولویت‌های پروژه شماست، در خرید چراغهای خطی ماژولار شک نکنید.
شما میتوانید چراغ خطی ماژولار اکووات را مطابق با نقشه خود و در ابعاد و طرح دلخواه سفارش داده و از روشنایی آن لذت ببرید.
این موارد مهمترین نکات مربوط به تفاوت چراغ خطی ماژولار و غیر ماژولار به شمار می‌روند. بهترین راه برای آگاهی از آخرین اخبار، متدها و شیوه‌های روشنایی و نورپردازی، مطالعه مجله اکووات است که اطلاعات مرتبط با روشنایی و نورپردازی شما را به روز نگاه می‌دارد.
امیدواریم این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد. این مقاله توسط تیم تحریریه اکووات تهیه شده است. اگر از خواندن این مقاله راضی بودید، خواندن آن را به دوستانتان نیز پیشنهاد کنید. همچنین میتوانید سوالات خودتان را در قسمت کامنت با ما مطرح کنید.
با اکووات همراه باشید.
دیدگاهتان را بنویسید