CRI چیست یا شاخص نمود رنگ چیست و چگونه اندازه گیری می‌شود؟

نورپردازی در سیستم جهانی دارای یک شاخص اندازه گیری می‌باشد که به آن شاخص نمود رنگ یا CRI گویند. این شاخص نوری جهت تمییز بین روشنایی خوب و بد به کار میرود و فاکتوریست مهم جهت مقایسه بین محصولات ال‌ای‌دی (LED). تولیدکنندگان لامپ‌های رشته‌ای به خاطر فراگیری یا دستکم سادگی محصولات خود بیش از نیم قرن است تغییری محسوس در تولیدات خود نداشته اند. اما ال‌ای‌دی‌‌ها (LED) اینگونه نبوده و به طور مداوم در حال بروزرسانی از لحاظ سخت افزاری و نیز پروتکل های استانداردی هستند؛ این اتفاق باعث گسترش پالت تست رنگ می‌شود و بُعدی جدید به اندازه گیری کیفی می‌افزاید.

شاخص نمود رنگ چیست؟

امروزه در صنعت روشنایی تنها معیار برای تشخیص کیفیت نور، شاخص نمود رنگ یا همان CRI می‌باشد. از سال ۱۹۶۵ میلادی CRI به عنوان استاندارد کیفیت نور در نظر گرفته شد. هر محصول مولد نور اعم از لامپ، چراغ و غیره دارای یک آزمون CRI می‌باشد و نتیجه آن بازه ایست بین ۱ تا ۱۰۰ که عدد ۱۰۰ نزدیک ترین کیفیت به نور خورشید می‌باشد.

نتیجه تست نوری و نور مرجع در هشت رنگ خاص ظاهر می‌شود که نمرات یک تا صد مختص هر رنگ بوده و میانگین امتیازات در پایان CRI را ارائه می‌دهد.

پیدا کردن اشتراک بین علم و صنعت چالشی قدیمی و همیشگی برای حرکت به سوی استانداردی جدید بوده است که امروزه به دلیل رشد سریع تکنولوژی نیاز رسیدن به این مهم مشهودتر از پیش است. شاهد این مطلب نیز روش TM-30-15 می‌باشد. ساز و کار سنجش CRI  از آغاز تا کنون (به جز سال ۱۹۷۴ که چند تبصره به روش‌های اندازه گیری اضافه گردید) تغییر چندانی نداشته است. با این حال در تابستان گذشته کمیته‌ی جهانی نورپردازی (CIE) در وبسایت خود روش‌های جدید جهت چگونگی بهبود کیفیت نور را منتشر نمود.

همانطور که گفته شد CRI یک مرجع اندازه گیری است پس اگر بقیه‌ی فاکتورها (وزن، روشنایی، دمای رنگ) یکسان باشند شاخص نمود رنگ میتواند فاکتوری تعیین کننده برای انتخاب و تصمیم گیری باشد. CRI  مقایسه ایست بین یک نور و نور مرجع که این نور مرجع لامپ رشته‌ای می‌باشد، درواقع CRI پاسخی بود به تولید مولدهای نوری غیر شفاف (به ویژه لامپ فلورسنت یا لامپ‌های بسیار روشن). این محصولات از لحاظ کیفیت در رده پایین‌تری از لامپ‌های طبیعی قرار داشتند از این رو شاخص نمود رنگ فاکتوری شد برای جلوگیری از سقوط کیفی محصولات نورپردازی. لامپ‌های معمولی CRI بالایی داشتند اما فلورسنت‌ها این‌چنین نبودند.

در سال ۱۹۶۵ آزمایشی برای تعیین چهارچوب‌های حداقلی نورپردازی انجام شد. اما اگر امروز به آن نتایج نگاه کنیم با سوالاتی بی جواب رو به رو میشویم. چرا فقط ۸ رنگ؟ چرا همه‌ی آن‌ها بی روح هستند؟ جایگاه قرمز کجاست؟ و چرا این سنجش تغییر نکرده است؟ شاید بتوان جواب را در تکنولوژی‌های پیشرو در دهه ۶۰ و ۷۰ میلادی پیدا کرد. لامپ‌های فلورسنت ، متال هالید و لامپ‌های بخار جیوه مانع بازبینی CRI شدند چرا که درک و پیشرفت آن به تکنولوژی مبتنی بر گاز صدمه می‌زد.

ال‌ای‌دی (LED) و معیار TM-30-15

ال‌ای‌دی‌ها (LED) مرزهای اندازه‌گیری کیفیت را تغییر داده‌اند. با توجه به کیفیت عالی نور و صرفه اقتصادی و صرفه جویی انرژی ، ال‌ای‌دی‌ها (LED) توانستند آن راه پنجاه ساله را یک شب طی کنند.

استانداردها در صنایع بزرگ تغییری نامحسوس و گام به گام دارند بنابراین موضوع TM-30-15 شاید تکراری باشد اما توسط صنعتگران، دانشمندان و طراحان پذیرفته شده است. استاندارد جدید سه تغییر عمده را پیشنهاد می‌کند:

1. نمونه رنگ از ۸ عدد به ۹۹ افزایش پیدا کند.
2. پیش از این استاندارد تنها به شباهت بین ظاهر رنگ نور با رنگ استاندارد توجه داشت اما اکنون باید دامنه نیز مورد توجه قرار بگیرد.
3. CRI هفتاد سال است برای دسته بندی لامپ‌های فلورسنت و HID بکار میرفته است اما اکنون چشم اندازی وسیع در مقابل خود خواهد داشت.

این اتفاق برای ال‌ای‌دی‌‌های مبتنی بر کیفیت، موقعیتی است کم نظیر و برای لامپ‌های رشته‌ای و فلورسنت خبریست بسیار بد. نیاز به CRI در سال‌های اخیر بیشتر احساس شده است. امروزه برای تشخیص بین نور خوب و بد CRI فاکتور بسیار دقیق و تعیین کننده ایست. لامپ‌های ال‌ای‌دی با CRI خوب توانستند بازار را به سمت خود سوق دهند.

محصولات اکووات با داشتن بیشترین میزان CRI یعنی بالاتر از ۹۵ خیال شما را بابت انتخابی درست و مناسب با فضای دلخواه شما آسوده می‌کند. برای مشاهده و خرید محصولات از فروشگاه اینترنتی اکووات دیدن کنید.

این موارد مهم‌ترین نکات مربوط به CRI و اندازه‌گیری آن به شمار می‌روند. بهترین راه برای آگاهی از آخرین اخبار، متدها و شیوه‌های روشنایی و نورپردازی، مطالعه مجله اکووات است که اطلاعات مرتبط با روشنایی و نورپردازی شما را به روز نگاه می‌دارد.

امیدواریم این مقاله برای شما عزیزان مفید بوده باشد.  این مقاله توسط تیم تحریریه اکووات تهیه شده است. اگر از خواندن این مقاله راضی بودید، خواندن آن را به دوستانتان نیز پیشنهاد کنید. همچنین می‌توانید سوالات خودتان را در قسمت کامنت با ما مطرح کنید.

با اکووات همراه باشید.