پاسخ به ۱۱ سوال رایج در مورد لامپ و روشنایی LED

استفاده از روشنایی ال‌ای‌دی مدتی است که رایج شده و هنوز برای عده‌ای تازه محسوب می‌شود. در این مقاله برای کمک به کسانی که اطلاعات چندانی در مورد این نوع روشنایی ندارند به ۱۱ سوال رایج در رابطه با لامپ و روشنایی ال‌ای‌دی پاسخ داده‌ایم. 

۱- روشنایی‌های LED چه طور کار می‌کند؟

پیش از این در ارتباط با انواع لامپ و معرفی هر کدام از آن‌ها پرداختیم. (مفاله “انواع لامپ – لامپ کم مصرف یا لامپ ال ای دی؟” را مطالعه نمایید.). LED مخفف عبارت Light-Emitting Diode (دیود ساطع‌کننده نور) است که ساز و کاری کاملا متفاوت با شیوه‌های روشنایی قدیمی‌تر مثل لامپ‌های رشته‌ای و کم‌مصرف دارد. لامپ‌های رشته‌ای با داغ شدن رشته‌ای که در وسط حباب قرار داده شده بود تولید نور و حرارت می‌کرد و بسیاری از مواقع این رشته‌ی نازک «می‌سوخت». لامپ ال‌ای‌دی روشنایی خود را به وسیله الکترون‌هایی که در درون مواد نیمه‌رسانا در حال حرکت هستند کسب می‌کند. وقتی که این نیمه‌رساناها در معرض جریان الکتریکی قرار می‌گیرند، الکترون‌های برانگیخته انرژی خود را به صورت نور تخلیه می‌کنند. استفاده از روشنایی LED تنها به روشنایی محدود نیست و دامنه استفاده از این تکنولوژی از گوشی‌های موبایل گرفته تا تلوزیون‌ها گسترده شده است.

۲- آیا لامپ‌های ال‌ای‌دی ایمن هستند؟

نکته اجتناب پذیر این است که باید نکات ایمنی در زمان نصب و راه‌اندازی تمامی وسایلی که با برق سر و کار دارند رعایت شود. اگر با سیم‌کشی و جریان مستقیم برق قرار است کار کنید و تخصص لازم را ندارید ما توصیه می‌کنیم حتما این کار را به افراد حرفه‌ای و آزموده بسپارید. اما به هر حال لامپ‌های ال‌ای‌دی از ایمنی بیشتری نسبت به روشنایی‌های قدیمی‌تر از خود دارند. استفاده از هیت‌سینک در ساختار لامپ‌های ال‌ای‌دی باعث می‌شود که حرارت به خوبی توزیع شود و بدنه لامپ چندان داغ نشود. در نتیجه در هنگام باز و بسته کردن لامپ ال‌ای‌دی خطر سوختگی و مشکلاتی که بعد از آن پیش می‌آید بسیار کمتر شده است.

۳- آیا نور لامپ‌های ال‌ای‌دی قابلیت تنظیم دارد؟

بله. نور لامپ‌های ال‌ای‌دی قابلیت تنظیم دارد (به اصطلاح دیمرپذیر است). البته باید توجه داشته باشید که لامپ دیمرپذیر را خریداری کنید و امکان کم و زیاد کردن نور لامپ‌های ال‌ای‌دی معمولی وجود ندارد. همچنین باید توجه داشته باشید که دیمری که تهیه کرده‌اید با لامپی که خریداری کرده‌اید سازگاری داشته باشد. انواع قدیمی‌تر دیمرها با لامپ‌های ال‌ای‌دی سازگاری ندارند. دیمر مناسب علاوه بر بهبود عملکرد، باعث افزایش طول عمر لامپ نیز می‌شود.

۴- آیا لامپ‌های ال‌ای‌دی ارزان‌تر هستند؟

بله، لامپ‌های ال‌ای‌دی در درازمدت از لامپ‌های قدیمی بسیار ارزان‌تر هستند. در حال حاضر لامپ‌های ال‌ای‌دی قیمت بیشتری نسبت به لامپ‌های دیگر دارند ولی به دلیل مصرف انرژی کمتر و صرفه‌جویی در هزینه‌ها، لامپ‌های ال‌ای‌دی عملکردی بسیار ارزان‌تر از لامپ‌های قدیمی‌تر (کم‌مصرف و رشته‌ای) دارند.

۵- لامپ‌های ال‌ای‌دی چه طور باعث کاهش هزینه‌ها می‌شوند؟

لامپ‌های ال‌ای‌دی در طول عمرشان هزینه‌ها را صدها هزار تومان (اگر نگوییم میلیون‌ها) کاهش می‌دهند. لامپ‌های LED تا ۹۰٪ نسبت به لامپ‌های رشته‌ای و کم‌مصرف انرژی کمتری مصرف می‌کنند. یعنی اگر روشنایی‌های قدیمی خود را به LED تغییر دهید، کاهش هزینه‌ها در قبوض برق را بلافاصله در اولین قبض خود مشاهده خواهید کرد. لامپ‌های ال‌ای‌دی طی چند ماه هزینه اولیه را با کاهش هزینه‌ها تلافی می‌کنند و از آن به بعد هر چه در هزینه‌ها صرفه‌جویی شود به نحوی پولش داخل جیب شما می‌رود. لامپ‌های ال‌ای‌دی عمر بسیار زیادی دارند (۲٫۵ برابر لامپ‌های کم‌مصرف و ۱۰ برابر لامپ‌های رشته‌ای) و به طور میانگین ۱۵ سال عمر می‌کنند. با این حساب نه تنها با کاهش هزینه‌ها بلکه با عدم نیاز به جایگزینی و تعمیر لامپ‌های LED هزینه‌های خود را کاهش می‌دهید.

۶-چرا لامپ‌های ال‌ای‌دی سوسو می‌زنند؟

سوسو زدن یا چشمک زدن لامپ‌های ال‌ای‌دی می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. اولین و شاید ساده‌ترین دلیل این امر می‌تواند درست بسته نشدن لامپ در سرپیچ باشد. دلیل عمده دیگر جریان منبع تغذیه است. لامپ‌های ال‌ای‌دی برای روشن شدن به جریان مستقیم (DC) نیاز دارند در حالی که لامپ‌های قدیمی‌تر با جریان متناوب (AC) کار می‌کردند. لامپ‌های ال‌ای‌دی برای روشن شدن به مبدل نیاز دارند تا جریان متناوب را به مستقیم تبدیل کند، این مبدل یا درایور (driver) علاوه بر تبدیل جریان باعث می‌شود تا از نبود تناوب و سوسو زدن روشنایی چراغ اطمینان حاصل کنیم.

اکثر لامپ‌های ال‌ای‌دی داخلشان مبدل کار گذاشته شده است ولی انواع دیگر روشنایی‌های ال‌ای‌دی نیازمندند تا این مبدل به صورت جداگانه به آن‌ها متصل شود و از طریق آن انرژی لازم برای روشنایی لامپ‌ها تامین شود.

۷- لامپ‌های ال‌ای‌دی چه سودی برای محیط زیست دارند؟

لامپ‌های ال‌ای‌دی (در مقایسه لامپ‌های رشته‌ای و کم مصرف) انرژی خیلی کمی مصرف می‌کنند. شما می‌توانید یک لامپ رشته‌ای ۱۰۰ واتی را با یک لامپ ۱۰ واتی ال‌ای‌دی جایگزین کنید، در حالی که نور خروجی لامپ‌ها یکسان، میزان قابل توجهی از تولید گازهای گلخانه‌ای جلوگیری شده است.

به علاوه این که لامپ‌های ال‌ای‌دی حاوی گازها و مواد شیمیایی سمی مانند جیوه نیستند، برخلاف لامپ‌های فلوئورسنت و کم مصرف که به وسیله‌ی این گازها باعث آلودگی محیط زیست می‌شوند.

و در نهایت این که لامپ‌های ال‌ای‌دی ۲۰ برابر مدل‌های قدیمی‌تر روشنایی عمر می‌کنند و نیاز به تهیه جایگزین را برای شما به حداقل می‌رسانند و این موضوع خودش باعث کاهش آلودگی محیط زیستی می‌شود.

۸- طولانی بودن عمر لامپ‌های ال‌ای‌دی واقعیت دارد؟

به طور متوسط عمر لامپ‌های ال‌ای‌دی ده الی دوازده سال تخمین زده می‌شود. این به آن معناست که شما مدت زمان زیادی از تعویض و تغییر سیستم روشنایی خود بی‌نیاز می‌شوید. تا به حال مقالات و مطالب زیادی در مورد طول  عمر لامپ‌های ال ای دی و این که چه قدر دوام بیشتری نسبت به لامپ‌های کم‌مصرف و رشته‌ای دارند خوانده‌ایم، اما ممکن بعضی‌ها هنوز به طور کامل در مورد این موضوع به اطمینان نرسیده باشند: «آمارها و نمودارها می‌گویند که یک لامپ LED ده الی دوازده سال عمر می‌کند، ولی چنین چیزی اصلا با عقل جور در نمی‌آید، مگر نه؟» شاید این حس شما به موضوع باشد ولی باید به شما بگوییم که یک لامپ ال ای دی حداقل ۱۰ سال کار می‌کنند. از این که قرار است ۱۰ سالی برای تعویض لامپ بالای نردبان نروید اصلا تعجب نکنید. اگر شما الآن لامپ‌های کم‌مصرف و یا رشته‌ای خودتان را تعویض کنید و در عوض از لامپ‌های ال‌ای‌دی برای روشنایی استفاده کنید، دیگر تا حدود سال ۱۴۰۷ لازم نیست دستی به لامپ‌های‌تان بزنید، شاید هم بیشتر.

اما چه چیزی باعث می‌شود که  عمر لامپ‌های ال‌ای‌دی با این میزان مصرف انرژی پایین، این قدر طولانی باشد؟ جواب این سوال در نحوه تولید نور این لامپ‌هاست که نه رشته‌ی تنگستنی دارد که بسوزد و نه گاز جیوه‌ای که داغ شود. لامپ‌های رشته‌ای با داغ کردن رشته‌ی تنگستن میان لامپ باعث ایجاد نور و در عین حال از بین بردن آن رشته می‌شدند. لامپ‌های کم‌مصرف نیز با داغ شدن گاز جیوه داخل لامپ کار می‌کنند و با گذر زمان الکترودهایی که به وسیله آن‌ها گاز جیوه داغ می‌شود آسیب می‌بینند. اما لامپ‌های ال‌ای‌دی نه با داغ شدن رشته و گاز بلکه به وسیله مولد‌های نوری تولید روشنایی می‌کنند.

در این مقاله قصد وارد شدن به جزییات و نکات فنی را نداریم ولی این را می‌توانیم بگوییم که لامپ‌های ال‌ای‌دی بعد از مدتی کار کردن خراب نمی‌شوند چون چیزی که بعد از مدتی کار کردن خراب شود، ندارند. علاوه بر این که لازم نیست لامپ‌های ال‌ای‌دی عمر طولانی دارند، هزینه‌های شما را هم کاهش می‌دهند. یک لامپ ال‌ای‌دی (۷٫۵ وات جایگزین لامپ کم مصرف ۲۸ وات) در طول عمر مفید خود حدود ۱۰۰هزار تومان از هزینه‌های روشنایی می‌کاهد. حالا این کاهش هزینه را به تمامی لامپ‌های خانه تعمیم بدهید. یک خانه به طور میانگین حدود ۴۵ لامپ و ادوات روشنایی دارد. در طول ۱۰ سال پول قابل توجهی ذخیره می‌شود که توان شما را در خرید کالاهای دیگر بالا می‌برد. بعضی چیزها آن قدر خوب به نظر می‌رسند که باور کردنشان سخت است ولی به کمک طراحی جدید و تکنولوژی به کار رفته در لامپ‌های ال‌ای‌دی، این مسئله واقعیت دارد. می‌توانید خودتان امتحان کنید. ما لامپ‌های ال‌ای‌دی اکووات را با تضمین کیفیت، مصرف کم و طول عمر بالا عرضه می‌کنیم و مطمئنیم که شما هم از خریدتان راضی خواهید بود.

۹- لامپ‌های ال‌ای‌دی داغ می‌شوند؟

بله، شما مقداری گرما حوالی لامپ‌های ال‌ای‌دی احساس خواهید کرد ولی خیلی خیلی کمتر از لامپ‌های رشته‌ای و هالوژنی. لامپ‌های ال‌ای‌دی بین ۹۰٪ تا ۹۵٪ انرژی مصرفی را صرف تولید نور می‌کنند و این به معنی آن است که تنها ۵-۱۰٪ انرژی مصرفی تبدیل به گرما می‌شود، درست برعکس لامپ‌های رشته‌ای.

۱۰- آیا روشنایی ال‌ای‌دی به رشد گیاهان کمک می‌کنند؟

بله، واقعا همین طور است. شما می‌توانید لامپ‌های ال‌ای‌دی مخصوص کشاورزی (hydroponic LED) را تهیه کنید و میزان و طول موج مورد نیاز نوری که برای هر مرحله از مراحل رشد گیاه لازم است را به وسیله این لامپ‌ها تامین کنید. همانند انواع دیگر لامپ‌های ال‌ای‌دی، این لامپ‌ها نیز مصرف بسیار کمی دارند.

۱۱- آیا روشنایی LED برای چشم ضرر دارند؟

بستگی دارد. چه لامپ ال‌ای‌دی و چه هر منبع نوری دیگری، مستقیم به منبع نور نگاه نکنید. در صورت خیره شدن به لامپ‌های ال‌ای‌دی، این لامپ‌ها می‌توانند به چشم آسیب بزنند. ولی در غیر این صورت؟ خیر. هیچ ضرری ندارند.

۱۲- فاکتورهای مختلف تاثیر گذار بر هزینه تعمیر و نگهداری چراغ LED و دیگر انواع روشنایی کدام هستند؟

 می‌دانیم که چراغ و لامپ‌های LEd نه تنها نور بهتری دارند و انرژی کمتری مصرف می‌کنند، بلکه هزینه تعمیر و نگهداری چراغ LED نیز بسیار کمتر از انواع چراغ‌های دیگر است.

جالب است بدانید که در حوزه‌هایی مثل روشنایی شهری، هزینه تعمیر، نگهداری و حتی تعویض چراغ‌ها بسیار بیشتر از هزینه نصب و راه‌اندازی چراغ است. در روشنایی‌های تجاری و عمومی که چراغ‌ها در مدت زمان‌های طولانی روشن هستند، هزینه تعمیر و نگهداری بخش بزرگی از هزینه‌های جاری ما را به خود اختصاص می‌دهند.

چراغ‌های متال هالید از نظر مصرف انرژی و کیفیت نور تولیدی توان رقابت با چراغ‌های ال‌ای‌دی را دارند ولی در دیگر جنبه‌های مقایسه حرفی برای گفتن نداشته‌اند. عمر مفید چراغ متال هالید در مقایسه عمر مفید چراغ خیابانی ال‌ای‌دی بسیار کمتر است. به علاوه استاندارد IP66 چراغ‌های ال‌ای‌دی به معنی محافظت این چراغ‌های اکووات در برابر گرد و غبار و پاشش آب با فشار به نسبت بالاست که این چراغ‌ها را در برابر بارندگی و شست‌وشو مقاوم می‌کند. توجه داشته باشید احتمال خرابی چراغ‌های ال‌ای‌دی کمتر است. این احتمال خرابی کمتر به معنی کاهش خرابی‌ها و کاهش هزینه تعمیر و نگهداری است.

۱۳- انواع پایه‌های لامپ‌های ال‌ای‌دی کدام‌اند؟

پایه‌های ال‌ای‌دی به ترتیب سری E، B و G هستند که درباره هر کدام از این پایه‌ها به طور مفصل در مقاله “انواع و اندازه‌های مختلف پایه لامپ LED” توضیح داده شده است.

بهترین راه برای آگاهی از آخرین اخبار، متدها و شیوه‌های روشنایی و نورپردازی، مطالعه مجله اکووات است که اطلاعات مرتبط با روشنایی و نورپردازی شما را به روز نگاه می‌دارد. امیدواریم مقاله روشنایی LED و عمر لامپ‌های ال ای دی برای شما عزیزان مفید بوده باشد.

این مقاله توسط تیم تحریریه اکووات تهیه شده است. اگر از خواندن این مقاله راضی بودید، خواندن آن را به دوستانتان نیز پیشنهاد کنید. همچنین می‌توانید سوالات خودتان را در قسمت کامنت با ما مطرح کنید.

با اکووات همراه باشید.