LED raylı spot lamba, mağazalardan galerilere, ofislerden ev ortamlarına kadar farklı mekanlarda modern ve yeni aydınlatma yöntemlerinden biri sayılır. Raylı spot lambalar, hem duvar lambası hem de tavan lambası olarak kullanılmaktadır.  Bu tür aydınlatma yönteminde raylı spot lambalar bir veya birden fazla ray hattına yerleştirilir. Bu lambalar raylar üzerinde  hareket etmenin yanı sıra 360 derece dönebilme ve farklı noktalara ışık yayabilme özelliğine sahiptirler. Bu sayede bu lambalarla istediğiniz herhangi bir alanı aydınlatabilir ve ışığı istediğiniz noktaya yönlendirebilirsiniz.  Tavan ray spot lambaları kullanmak isteyenler için çeşitli aydınlatma sistemi pazarındaki ürünler arasından lambanın türünü ve beraberindeki aksesuarları seçmek zor olabilir. Bu yazımızda, raylı aydınlatma yöntemi, raylı spot lambaların doğru şekilde montajı, onarımı ve bakımı hususunda kapsamlı bilgi vermeyi amaçlıyoruz. Ayrıca, bu makalede, alanınız için  kolayca uygun bir raylı spot lamba seçebilmeniz amacıyla raylı spot lamba satın almak için önemli ipuçlarından da bahsedilmiştir.

Mimarların işine gelebilecek en güncel ve popüler ray spotlardan biri lensli ray armatür lambadır. Güzel gövde tasarımına sahip olan bu tür lambada, ışık kaynağı belirli bir mesafeden görülemez ve sadece ışığın etkisi görülür. Bu sayede dekoratif mekanlarda bu ışıklar güzel bir şekilde kullanılabilir.

Ray spot armatür, aydınlatma piyasasında çok çeşitliliğe sahiptir. Bu bölümde LED  ray spot armatürünün düşük tüketim ve yüksek verim gibi avantajlarından bahsedeceğiz. Piyasada bulunan LED ray spot armatürleri, görünüm, güç tüketimi, kurulum yöntemi ve optik kalite göstergeleri açısından farklı kategorilere ayrılmıştır. Örneğin, Tek fazlı ray için tek fazlı LED  spot lambaları ve üç fazlı ray için 3 fazlı LED ray spot lamba kullanılmaktadır. 3 fazlı rayda, bazı ray ışıklarını rayda kapatabilir ve diğerlerini açabilirsiniz. Genellikle, en kaliteli ray spot lamba, COB ışıktır. COB aslında çip ile ilgilidir ve çipin kart üzerinde (Chip On Board) yerleştirme teknolojisi anlamına gelir. COB ray spot, geleneksel ray spotlara kıyasla, daha iyi ışık kalitesine ve daha güzel bir etkiye sahiptir.

Ray spot lambaların kategorisi tüketim gücü açısından 60 Watt, 35 Watt, 25 Watt ve 15 Wattlık ray spotlardan oluşmaktadır. Bu lambaların her biri, yüksekliğe, ışık yayılımı için öngörülen alana ve gerekli sayıya göre belirli bir yerde kullanılır. Örnek olarak, yüksekliği 3 metreden fazla olan veya mağaza vitrinleri gibi dikkat çekmek için daha fazla ışığa ihtiyaç duyan mekanların aydınlatılması için 60 wattlık ışık kullanılır.

Bu soruya yanıt vermek için öncelikle COM ve SMD arasındaki ışık farkından bahsetmek gerekir. Işık kaynağı olarak COB çipli lambalarda ışık daha yoğundur. Bu ışık, üretim teknolojisi açısından farklı olan SMD çipli lambalarda daha dağınıktır. Lensli ray armatür SMD çipi ve diğer silindirli ray spot lambaları COB teknolojisi ile çalışır. COB ve Lensli ray armatür arasındaki diğer fark da ışık reflektörünün türü ve radyasyon ve kamaşma miktarının değişimidir. Ray lambanın yerleşim tipine göre, bazen kamaşma yaratılıyor ve gözümüzü acıtıyor. Tabii ki, bu sorun birçok durumda ışık kaynağının değiştirilmesi, kurulum ve yerleştirme ilkelerine uygun olarak çözülebilir. Ancak bazı durumlarda mimar veya tasarımcı, minimum kamaşma ile ışık yayan bir ray spot lamba kullanmayı tercih eder. Aslında, bu seçim ile daha az ışık yayması ancak kamaşma olmaması tercih edilir.  Lensli ray armatürün görünüm dışında diğer silindirli ray spot lambalardan farkı daha yumuşak ışık yoğunluğu ve kamaşma yaratmayı önlemesindedir. Lensli ray armatür veya Laser Blade ray spotunda ışık kaynağı belli bir mesafeden görülmez ve sadece ışık efekti görülür.

Aşağıdaki hususlar alanınızı aydınlatmak için ray armatür kullanma konusunda size güven verecektir:

1. Yere, tavana ve duvara yüzey, dahili ve asılı olarak montaj edilme imkanı var
2. Tüm mekanları aydınlatmak için ışık kaynağını 360 derece döndürebilme imkanı var
3. Işıklar ray içine kolay ve rahat montaj edilir
4. Ray armatürler kabiliyetlerinden dolayı her şekilde, her boyutta ve her yerde kullanılabilir.
5. Tavan alanının sınırlı kullanılması gereken ortamlarda daha fazla alan aydınlatma kabiliyetine sahiptir.
6. Ray armatürler çok çeşitlidir ve projenin ihtiyaçlarını karşılar
7. Alanda, özellikle vurgulu veya yerel ışık olmak üzere kaliteli ve güzel ışık yaratma kabiliyetine sahiptir

1. Raylı spot lamba, ticari ortamları (Mağaza, showroom, galeri) aydınlatmak için kullanılır

Sizin de anladığınız üzere, son yıllarda raylı spot lambaların popülerliği mağazalarda ve ticari ortamlarda bayağı artmıştır. Raylı spot lambalarla ışığı her yönden istediğiniz ürüne yansıtabilir ve onu gerektiğinde hareket ettirebilirsiniz. Ayrıca gerektiğinde 15 Watt’lıktan 60 watt’lığa kadar raylı spot lambalar kullanarak ışığı arttırabilirsiniz veya enerji tüketimi ve maliyetin uygun olmasının yanı sıra mağazaya iyi bir ışık sağlanması için ışığı azaltabilirsiniz. Genel olarak, yüksekliği 3 metre olan mekanlarda vitrinde 60 Watt’lık bir raylı spot lamba ve mağazanın ana alanındaki diğer raylı spot lambalar kullanarak en iyi aydınlatma sağlanabilir. Buna ilaveten darklight raylı spot lambalar (Laser Blade) dekoratif aydınlatmanızda önemli bir rol oynayabilirler.

Galeriler ve kafeler gibi diğer mekanlarda, raylı sarkıt lamba, mekanın gölgesinde ve ışığında kontrast yaratmak ve güzel bir sanatsal ve görsel etki yaratmak için en iyi seçeneklerden biridir. Ayrıca bu raylı lambanın ışığı izleyicinin gözünü farklı yerlere yönlendirebilir.

2. Raylı spot lamba, konut binaları ve mutfakları aydınlatmak için kullanılır

Raylı spot lamba, konut binalarında oldukça kullanılmaktadır. Bu lambanın  tavana veya duvara kolayca monte edilebilmesi, konut binaların modern tasarımında ve mutfak dahil çeşitli bölümlerin temel aydınlatmasında raylı aydınlatma sisteminin kullanılmasına neden olmuştur. Raylı spot lambaları mutfakta kullanmanın en yaygın yolu, onları mutfak tezgahının üzerinde sürekli bir çizgi şeklinde veya dolaplara paralel olarak  L şekli veya kare gibi açılı çizgiler şeklinde yerleştirilmesidir. Böylece, ışık bu noktalara lokal olarak yayılır.

Oturma odasında veya yatak odasında evin planına göre raylı aydınlatma sistemi, mekanda kontrast oluşturmak ve heykel, tablo, vazo ve benzeri eşyaları aydınlatmak için ek ışık veya dekoratif ışık olarak kullanılabilir. Bu durumlarda 15 Watt’lık, 25 Watt’lık ve 35 Watt’lık raylı spot lambaları çok kullanılır.

3. Ofis aydınlatmasında raylı armatürler

Ofislerde giriş tabelası, firma logosu, ofisin tamamlayıcı ve dekoratif aydınlatılması için raylı armatürler kullanılır. Bu konu çalışanlara iyi ve olumlu bir duygunun aktarılmasında oldukça etkilidir. Raylı armatürlerin ofis alanlarında kullanılmasında önemli olan nokta bu armatürlerin bilgisayar ve laptop ekranlarında kamaşma oluşturmayacak ve çalışanların işlerini aksatmayacak şekilde doğru yerleştirilmesidir.

Ray spot lambaların seçiminde önemli olan diğer etkenlerden birisi de lambanın tüketim gücü ve kurulma yeri veya fiyatıdır. Bunun yanı sıra duvarların ışık absorpsiyonu, dekorasyon ve aydınlatma türü, mekanda kullanılan tema gibi diğer önemli faktörler de ray ışıklarının sayısını ve türünü etkiler. Alanı aydınlatmak için gereken ray ışıklarının sayısını doğru bir şekilde belirlemek için Dialux yazılımı kullanılır. Bu yazılımda ray ışıklarının simüle edilmiş eklentileri kullanılarak istediğiniz mekanın aydınlatması 3 boyutlu olarak yapılır ve ihtiyacınız olan ışık sayısı belirlenir. Dialux yazılımını kullanmak için bu programı bu linkten indirin ve Tekwat lambaların Dialux eklentisini kullanarak ihtiyacınız olan ray ışıklarının sayısını tahmin ediniz.

Alanınız için ihtiyacınız olan ray ışıklarının sayısını seçmek için yeterli zamanınız yoksa veya tavsiyeye ihtiyacınız varsa, Tekwat uzmanları bunu sizin için bir mesaj şeklinde ücretsiz olarak yaparak, istediğiniz ray ışıklarının sayısını ve düzen türünü belirlerler. Bu tavsiyeye, Dialux eklentisindeki proje tasarımınız eşlik etmekte olup, projenizin simülasyonu ve aydınlatılması Tekwat ışıkları vasıtasıyla gerçekleştirilir.

Vurgu aydınlatması, bir sanat eserine veya evin, mağazanın ve galerinin önemli bir yerin dikkat çekici halde görünmesini sağlamak için kullanılır. Vurgu aydınlatması için işin merkezinin (resim, heykel veya aydınlatmak istediğiniz herhangi bir şey) tavana olan yüksekliğini ölçmelisiniz. Raydan duvara olan mesafeyi bulmak için elde ettiğiniz bu sayıyı 0,55 ile çarpın. Örneğin 1,5 metrelik bir tabloyu tavandan 1,2 metre uzağa asmak istiyorsanız 1,95’i (tavandan tablonun merkezine olan mesafeyi) 0,55 ile çarpmanız gerekiyor. Ortaya çıkan 1.1 sayısı aslında raydan duvara olan mesafeyi göstermektedir. Rayın mesafesini hesapladıktan sonra, armatürü ufka 30 derecelik bir açıyla ayarlayın. Bu en az kamaşmaya ve gölgeye neden olan en uygun ray aydınlatma modudur. Fotoğraf çerçevesi gibi kamaşma yaratan bir nesneyi aydınlatmak istiyorsanız, rayı duvardan bir metreden fazla uzağa yerleştirmeyin.

• CRI:

Renksel geriverim endeksi veya CRI, lambanın ışığı altındaki nesnelerin renginin doğal güneş ışığı altındaki gerçek rengine benzerliğini gösterir. Dolayısıyla bu gösterge lambada ne kadar yüksekse, ışığın altındaki nesnelerin rengi o kadar net ve gerçekçi olur. CRI, mağazaların, ticari alanların ve galerilerin aydınlatılması için çok önemlidir; çünkü bu alanlarda görüntülenen renkler mümkün olduğunca gerçek olmalıdır. İstediğiniz raylı armatürü seçerken CRI değeri 90’dan fazla bir lamba kullanınız.

• Titreşme (Flicker)

Çıkan ışığın titreşmesi, aydınlatılmış alanda bulunan kişilerin göz yorgunluğu veya baş ağrısı yaşamasına neden olur. Titreşme ayrıca fotoğrafları ve videoları bozar. Dolayısıyla titrek olmayan bir raylı armatür seçiniz.

• Soğutucunun kalitesi

Bu etken doğrudan raylı armatürün ömrü ile ilgilidir. Kaliteli bir lambada, lambanın ürettiği ısı, gövdesine aktarılır ve dahili bileşenleri ısıdan korumak ve kullanım ömrünü uzatmak için gövdenin yüzeyine yayılır. Bu nedenle kaliteli alüminyum gövdeli bir raylı armatür kullanın, böylece lambanın ömründen emin olabilirsiniz.

• Rayın kalitesi

Kaliteli bir rayın gövdesi tamamen kaliteli alüminyumdan yapılmış olmalıdır. Çünkü ışık sayısı arttıkça bükülmez veya deforme olmaz. Bunun yanı sıra yüksek kaliteli bir raylı armatürün rayında cereyan sağlamak için ince bağlantılar değil, bakır kayış kullanılmıştır. Böyle olunca ray içindeki armatür asla sönmez ve cereyanla bağlantısı her zaman kurulur. Kaliteli bir ray zamanla  kırılmaz veya şeklini değiştirmez ve iletken olarak bakır kayışların kullanılması nedeniyle yangın veya istenmeyen bir elektriksel akım olasılığını sıfıra indirir.

Eski alüminyum raylarla birlikte tek fazlı raylar daha güzel bir görünümü yanında birçok uygulama ve kabiliyete sahiptir. Tek fazlı ray konut alanları, galeri ve kafe aydınlatmaları için çok uygundur. Ayrıca farklı ray tiplerini birbirine bağlamak için özel bir ray ve konnektör kullanmalısınız. Buna ilaveten esnek raylar olarak adlandırılan başka ray türleri de vardır. Esnek raylar eşsiz ve çekici bir görünüme sahiptir. Dikkat etmeniz gereken bir nokta, esnek rayların yapısının her zaman elle istenilen şekle değiştiremeyeceğiniz ve çoğu zaman rayları bükmek için özel cihazlara ihtiyaç duyacağınızdır.

Ray lambalarının montajı sırasında teknik noktalara uyulması, sonuçta etkili, çok amaçlı ve pratik aydınlatmaya yol açacaktır. Teknik noktalara uyulmaması, yanlış yerleştirme veya uygun olmayan aydınlatma anlamına gelir, bu da her iki durumda da istenmeyen aydınlatmaya, yani kamaşmaya ve rahatsız edici aydınlatmaya neden olur. Raylı armatürlerin doğru yerleştirilmesi ile ilgili en önemli konu, aydınlatmak istediğiniz nesnenin yerinin doğru olup olmadığını bilmenizdir. Rayı yerleştirmek için en iyi yer duvardan 45 ila 95 cm mesafedir. Tabelanın veya eşya rafına göre, en iyi radyasyon açısı 60 derece civarındadır. Bunu yaparak keskin gölgelerin oluşmasını engelledik. Örneğin, ray duvara 45 cm’den daha yakın bir mesafede monte edilirse, radyason açısı 60 dereceden büyük olacak şekilde ayarlanmalıdır. Fiilen bu açı 70 dereceden büyükse, oluşan gölgeler keskin ve uygunsuz olacaktır. Dolayısıyla montaj ederken bu konuya özen gösteriniz. Raylı armatürleri monte etmek için en iyi yer (ışık ile duvar arasındaki mesafe) 45 cm ile bir metre arası, tabelayı monte etmek için (tavan ile tabelanın merkezi arasındaki mesafe) 60 ile 150 cm arasıdır. Raylı armatürleri zevkinize ve amacınıza göre tavana veya duvara monte edebilirsiniz.

Duvar aydınlatmasında ray lambası ile duvar arasındaki maksimum mesafe 30 cm’dir. Bu yöntem, duvar yüzeyindeki dokuların ve pürüzlerin daha vurgulu halde gösterilmesini sağlamak için kullanılır.

Tavan aydınlatmasında rayı yerleştirmek için en iyi yer duvardan 40 ila 95 cm arasıdır. Ayrıca  tabelanın ve eşya raflarının konumuna göre, duvara en iyi radyasyon açısı 60 derece civarındadır. Bunu yaparak keskin gölgelerin oluşmasını engelledik.

Raylı armatür  geniş işlevleri olan aydınlatma cihazlarından biridir. Ray armatürleri esnekliği ve güzel görünümü nedeniyle aydınlatma tasarımcıları arasında çok popülerdir. Bu armatürlerin kullanımı ve bakımı sırasında bir dizi basit noktaya uymak bu tip aydınlatmaların arızalanma olasılığını optimum seviyeye indirebilir ve onarım ihtiyacınızı azaltabilir.

Raylı armatürlerin onarımında LED ve sürücü bölümü kontrol edilmelidir. Bu armatürlerin LED’leri COB tipi olduğu için arıza durumunda komple değiştirilmelidir. Ayrıca Tekwat lambalarında yapılan silikon macun kullanılarak soğutucuya çok sıkı bir şekilde bağlanmalıdır. Buna ilaveten sürücü kısmında bir sorun varsa bu kısım değiştirilmeli veya onarılmalıdır. Kaliteli bir sürücü kullanılması LED’in ömrünü uzatır ve ışığın verimini artırır.

Raylı armatür alırken, lambanın ileride oluşabilecek hasar olasılığını ve tamir ihtiyacını azaltmak için standart raylara uyumlu olmasına dikket edilmelidir. Standart raylar halıhazırda H-J ve L şekline ayrılmaktadır. Bu raylar arasındaki fark onların tel sayısı ve raylı armatürün ray üzerine nasıl monte edilmesindedir. Rayların uzunluğunu artırmak veya azaltmak veya yeni bir yere ray monte etmek istediğinizde herhangi bir sorun yaşamamanız için bu 3 tip standart raydan birine uygun bir raylı armatür seçmenizi tavsiye ederiz.

Raylı armatürler alırken dikkat etmeniz gereken diğer bir konu da sizin halı hazırda ve gelecekte ihtiyaclarınızı karşılayabilecek radyasyon açısıdır. Doğru seçim, gelecekte maliyetlerinizi azaltabilir.